Disk Dejenerasyonu ve İnstabilitesi
Yaşlanma veya diğer faktörlerin etkisiyle disklerde dejenerasyon gelişir.
Disk dejenerasyonu sürecinde birtakım başka değişiklikler de gelişebilir ve
bunları tanımlamak için ‘disk instabilitesi’ terimi kullanılır. Bu süreç, disk
materyalinin sıvısını kaybetmesi ve liflerin elastikiyetinin kaybolmasını içeren
tüm semptomları kapsar. Semptomlar lomber ekstansor kasların güç
yetersizliği, intervertebral eklemlerin anormal yüklenmesi ve bazen de sinir
kökü irritasyonu ile birliktedir.
Disk dejenerasyonu ve instabilitesi vertebral yüklemenin normal olduğu erken
dönemlerde karın ve sırt kasları ile kompanse edilir. Ancak bu yük, kasların
taşıyabilme kapasitesini geçtiği anda ‘yetersiz bel’ gelişir.
Disk dejenerasyonunda etkilenim Disk dejenerasyonunda osteofit
gelişimi
Bel omurgası arası eklemlerin anormal yüklenmesi ve aşırı kullanımına yol
açtığından disk instabilitesi nedeniyle ortaya çıkan anormal yüklenme ve aşırı
kullanım fazla sürerse dejeneratif eklem hastalığı gelişir.
Siyatik ağrısı, disk materyalinin yer değiştirmesi olmaksızın da bir lomber diskin
instabilitesi sonucunda meydana gelebilir. Stabil olmayan hareket
segmentinde diskin kalınlığı bazen azalır ve tutulan omur hafif derecede yer
değiştirir.
Faset Sendromu: Faset eklemleri kök basısı olmaksızın bel ağrısı oluşumuna
yol açan yapılardandır. Fasetlerde hem yaşlanma süresinin bir parçası olarak,
hem de üzerine binen farklı yönlerdeki yükler ve uygunsuz kullanım nedeniyle
dejeneratif değişiklikler meydana gelebilir, ilerleyen zamanda kanal darlığı
tablosuna yol açar. Kanal darlığı durumunda muayene, nörolojik fonksiyon
bozukluğu ve kanalın darlığının CT, MRI veya miyelografik yöntemlerle
değerlendirilmesi yoluyla tanı konur.
Yaşlılarda faset dejenerasyonu belirgindir ve bel ağrısının önemli
nedenlerinden biridir. Faset eklemlerden gelen bel ağrıları esas olarak kalça,
kasık, alt karın ve bazen de testislere yayılır. Ağrı özellikle ayakta durma ve bir
yere dayanarak durma sırasında ortaya çıkar ve öne eğilmekle azalır. Faset
ağrısı bazen akut olabilmekle beraber genellikle kroniktir. İstirahatle pek
düzelmez, yakınmalar durmazsa ve objektif bulgular ortaya çıkarsa tedavi
gerekir. Ayrıca epidural steroid uygulanabilir.
Skolyoz: Frontal düzlemde omurgada gelişen lateral eğriliklere verilen addır.
Skolyoz yapısal veya fonksiyonel olabilir. Yapısal olanlar genellikle faset eklem
değişiklikleri nedeniyle oluşur. Büyüme tamamlandıktan sonra 45 derecenin
altında bulunan skolyozlar genellikle tek başına ağrı nedeni değildirler. Ancak
özellikle eğiklikler sonrası faset ve intervertebral disklerde ortaya çıkan
mekanik yüklenme değişiklikleri ve bunların uygunsuz yüklenmeleri nedeniyle
ağrı olur. Diğer yandan skolyoz nedeniyle vertebra stabilitesini sağlayan kas
ve ligamanların adaptif boy değişiklikleri ve bunların uzun süreçte yaşadığı
gerimler ağrı kaynaklarından biri olarak değerlendirilebilir.
Fonksiyonel skolyozlar ise genellikle alt ekstremite uzunluk farkları veya disk
hernisi gibi patolojilere bağlı olarak gelişirler.
En sık görülen skolyozlar idiyopatik olanıdır. Etyolojisi bilinmemektedir. Daha
sık kızlarda görülür. Açısal değer 60 derece üzerinde ise yaş arttıkça
semptomlar giderek artar.
Skolyozların sınıflandırılmasında kurvatür şekilleri de kullanılmaktadır. Yapısal
skolyozlar genellikle ‘S’ biçiminde eğriler iken fonksiyonel olanlar ‘C’ şeklinde
eğrilerdir. Nöropatik ve kas hastalıklarına bağlı olarak da skolyozlar görülebilir.
Bel Fıtıkları Yumuşak Doku Bel Ağrıları